Philip Heylen behoeft geen introductie. Jarenlang was hij schepen voor cultuur in Antwerpen. Hij is ook een vaste waarde in het bestuur van de Middelheim Promotors. Wellicht wat minder gekend is Philips uitgebreide kennis van het werk van Paul Van Hoeydonck. Een kennis die ontstond uit wederzijds respect en vriendschap. Voor deze Middel-Link nodigden we Philip Heylen uit om te praten over deze vriendschap en het werk van de 95-jarige kunstenaar.
Misschien kan ik gewoon met de deur in huis vallen. Hoe is die vriendschapsband tussen Paul en jou ontstaan?
Als schepen van cultuur viel het me op dat roem een vluchtig gegeven is. Atleten worden vaak na een succesvolle campagne met de nodige honneurs op het ‘Schoon Verdiep’ ontvangen. Mensen die jarenlang gestaag aan een (al dan niet artistieke) carrière timmeren, dreigen vaak over het hoofd gezien te worden.
Het lijkt wel dat men dood moet zijn alvorens voldoende aandacht te krijgen. Ik vond dat dergelijke mensen evenzeer tijdens het leven deze waardering mochten ontvangen.
Ik maakte voor het eerst kennis met Paul ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag. De energie en kennis die deze man uitstraalde, waren enorm. Paul draaide op dat moment al meer dan vijftig jaar mee in de internationale kunstscene, hij was een icoon, de enige kunstenaar met een kunstwerk buiten onze planeet. Anderen zouden misschien naast hun schoenen lopen, maar Paul blijft Paul. De man die dagelijks bezig is met kunst, zijn vorm van meditatie. De lange gesprekken die we na afloop van deze ontmoeting hadden, mondden uit in een blijvende vriendschap. Er gaat geen week voorbij dat we elkaar niet horen en op zijn huwelijk met Marleen was ik blij de ceremonie te mogen voltrekken.
En wat trekt je dan juist aan in Paul?
Laat het me zijn authenticiteit noemen. Hij heeft een goede kijk op kunst en de wereld. Hij is veel jonger dan zijn leeftijd. Enthousiasme en optimisme houden hem jong. Maar anderzijds is er ook zijn geloof in de kunst, een predestinatie. Hij maakt kunst omdat hij niet anders kan. Academies mogen dan wel een kader en context bieden, maar kunst kan je niet leren. Kunst (be)leef je. Zijn doorzettingsvermogen zorgde ervoor dat een van zijn werken op de maan belandde. Hij bewijst hiermee dat alles mogelijk is. The sky is the limit … and beyond.
Het woord is gevallen: maanbeeldje.
De iconische waarde is zo groot dat het ganse oeuvre van Paul vaak herleid wordt tot dit ene werk. Klopt deze stelling?
Laat ons eerlijk zijn. Momenteel woedt er een race naar de buitengrenzen van onze aarde waarin miljardairs als Jeff Bezos, Elon Musk en Richard Branson astronomische bedragen neertellen om onze blauwe wereldbol vanuit een ander perspectief te zien. Ondanks alles hebben ze nog geen voet op de maan gezet. Die Antwerpse jongen heeft een werk dat al bijna vijftig jaar vanop de maan naar onze aarde kan kijken. Best te begrijpen dat dergelijk werk je oeuvre dreigt te overvleugelen.
Wist je trouwens dat Paul samen met zijn zoon aan het oorspronkelijke beeldje werkte? Het werk zelf is heel basic. We herkennen een menselijke figuur, ontdaan van alle persoonlijke kenmerken. Als geen ander herleidden ze de mens tot zijn essentie. Dit beeldje is de synthese van verleden, heden en toekomst. Paul leert ons zo ver vooruit te kijken dat er niet langer grenzen zijn.
Maar Pauls oeuvre is inderdaad veel breder dan dit iconische werk. De Middelheim Promotors zullen binnenkort een rondleiding krijgen in het depot waar dit duidelijk zal worden. Wat zijn jouw persoonlijke favorieten?
Zoals ik al reeds eerder zei, bewonder ik Paul voor zijn brede wereldvisie. Nu heeft iedereen de mond vol van recycling en de optimale inzet van de steeds schaarser wordende grondstoffen. Dat deed Paul al enkele decennia geleden. Met zijn Mutanten stond hij stil bij deze kwestie. Transparante paspoppen vulde hij met laagjes oude kledij. Hij beeldhouwde met de verschillende kleuren van hemden, blouses en T-shirts. Als grap vertelde Paul vroeger dat hij af en toe een ongewassen onderbroek tussen dit kleurenpalet voegde. Ik hou ook van zijn bronzen werken die een reflectie vormen op de periode dat Paul nog aan de haven werkte. De verstilde wezens verenigen romantiek en nostalgie, twee aspecten die zo kenmerkend zijn voor zijn werk. En laat ons ook zijn Planeten niet vergeten. Het zijn vaak vierkante werken die op verschillende manieren opgehangen kunnen worden. De synergie van het subtiele kleurenspel treedt hier in dialoog met het intricate lijnenspel van de tekeningen. En ten slotte mogen we zeker zijn meest recente werken niet vergeten. Pauls artistieke productie tijdens COVID-19 is indrukwekkend. (n.v.d.r. deze werken werden reeds uitgebreid besproken in het vorige artikel)
Kiezen is verliezen, want wellicht zou ik bij mijn bezoek aan het depot nog andere kunstwerken naar voren schuiven. COVID-19 heeft Paul niet gestopt. Elke dag geeft hij present, treedt hij in dialoog met het lege blad. Inspiratie te over om nog jaren door te gaan.
Dit interview verscheen eerder in MIDDEL-LINK, nieuwsbrief voor Middelheim Promotors.
Kunstflaneur.be 