Wie richting Knokke rijdt via de E34 zal zich ter hoogte van Kemzeke in de
ogen wrijven. Langs de baan word je verwelkomd door Andries Botha’s olifantenin drijfhout, verderop vechten oude treinstellen tegen de oprukkende
natuur. Niets doet vermoeden dat zich hier een van de grootste privé-initiatieven voor hedendaagse kunst in Europa bevindt. Op 1 juni 2007, openden
kunstverzamelaars Geert Verbeke en Carla Verbeke-Lens hier de Verbeke
Foundation.
Geert Verbeke nuanceert meteen dat de Foundation dit jaar haar vijftiende verjaardag viert, maar dat ze al veel langer kunst verzamelen. “Op mijn vijftigste besloot ik om het roer resoluut om te gooien. Ik had een succesvol transportbedrijf met meer dan tachtig mensen in dienst. Maar ik besefte ook dat ik dit drukke en stressvolle leven niet voort kon zetten, want anders zou ik de zestig niet halen. Intussen nader ik de zeventig.”
Van abstractie naar collage
Oorspronkelijk verzamelde Verbeke abstracte kunst, al snel kwamen daar collages en assemblages van hoofdzakelijk Belgische kunstenaars bij. “Ik volgde steeds mijn eigen gevoel en smaak, en portemonnee. Zelden of nooit kocht ik bij galeries. Ik ging op zoek op veilingen of klopte rechtstreeks aan bij kunstenaars. Mijn collectie collages groeide uit tot meer dan zesduizend verschillende werken.” De focus daarbij ligt op de letterlijke betekenis (plakken) en niet op digitale manipulatie van beelden. Die wereld is aan hem voorbij gegaan. Geert Verbeke werd opgeleid als tuinarchitect en dit komt tot uiting in de omgeving. Naast de twintigduizend vierkante meter binnenruimte bevindt zich ook een natuurgebied van meer dan twaalf hectare, waar natuur in dialoog treedt met cultuur. Hierbij verwijst hij naar het centrale idee van de Nederlandse beeldend kunstenaar en schrijver Louis G. le Roy. Centraal bij deze ‘ecotect’ (ecoloog – architect) staat dat de mens de natuur niet moet beheersen, maar moet samenwerken om zo de hoogste graad van complexiteit te bereiken.
Niemands meester, niemands knecht
2021 was met ruim 50.000 bezoekers een goed jaar voor de Verbeke Foundation. Geen subsidies, geen galeristen of kunstpausen stonden het verzamelaarskoppel bij tijdens hun jarenlange odyssee door het kunstlandschap. “We wilden geen inmenging van buitenaf, vrijheid is belangrijk voor ons. We willen onze eigen keuzes blijven maken. En tot op heden doen we dat prima als koppel. Carla doet de organisatie en ik zoek nieuwe werken. Het voordeel is dat we ruimte hebben om onze kunst te laten ademen in een natuurlijke omgeving. Binnenkort kan je overnachten in een grote, iconische wc-rol van de kunstenaar ZEPHYR , die deze zomer van het Design Museum Gent naar hier verhuist. Dan kan je niet alleen logeren in de CasAnus van Joep van Lieshout en de Blob vb3 van dmvA Architecten.” Kunst hoeft zich niet zo serieus te nemen.
Blijven gas geven
Geert Verbeke denkt nog niet aan stoppen. Hij beweegt zich graag tussen de werken en de bezoekers. Ook zal deze zomer een atoomschuilkelder geïnstalleerd worden, met een Russische Mi-26 helikopter, de grootste ter wereld. In Kemzeke zal deze door een ‘artist in residence’ worden omgetoverd tot een onderdeel van de vaste kunstcollectie. Ook wordt er achter de schermen hard gewerkt aan de update van het boek Collages & Assemblages waarin Carla en Geert hun levenswerk weergeven.
Of hij ten slotte ergens spijt van heeft? De man met wellicht de grootste collagecollectie van Europa kijkt me aan en lacht: “Dat ik soms werken niet heb gekocht door gebrek aan middelen. Maar er zijn ergere dingen in de wereld.”
Verbeke Foundation, Kemzeke, België, http://www.verbekefoundation.com
Dit artikel verscheen reeds eerder in Beeldenmagazine.
Kunstflaneur.be 