de jongensdroom van Watou

Nog twee dagen alvorens de ‘kunstdeuren’ van Watou opnieuw openzwaaien en liefhebbers van kunst, poëzie en andere geneugten des levens afzakken naar de Frans-Belgische grensstreek. Het meest recente nummer van de Poëziekrant, dat vandaag in de brievenbus stak, doet alvast dromen van een Watou old style. Het was hier, in de verlaten Schrevevlakte met zicht op het West-Vlaamse Heuvelland dat het zaadje voor mijn kunstpassie gezaaid werd.

De combinatie van kunst en poëzie, woord bij beeld en vice versa. Een haast noodzakelijke verstrengeling waaruit ze niet mochten ontsnappen. Het was 1998. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat het een warme dag was. Herinneringen vervagen wel degelijk. Gelukkig herinnert de catalogus me er wel aan dat er dat jaar vijf locaties waren. Neen, zes, want een locatie had om een bizarre reden geen extra nummer gekregen maar werd aangeduid met een bisnummer. ‘Voor het verdwijnt en daarna’ prijkt als titel op de cover, een foto van een bucolisch tafereel doet niet vermoeden welke namen zich op de volgende bladzijden inhouden om niet uit de catalogus te spatten.

Geharkte, onhoorbare aarde. / Gelijnde aandacht. Niet te / dichten oppervlak. Onweer / dat gespannen nog weerkaatst / als een vlek die blekt tegen / de verte, als een zink dat / weerlicht tegen een lucht / van lood gewassen licht 

Zo klinkt het bij Rooland Jooris. Hij leerde me schrappen. Ik ben er nooit in geslaagd om zoveel te schrappen dat ik meer inhoud overhield. Maar Jooris wist tenminste wel welk weer het die dag was. Als poëzieflaneur genoot ik van dichters die me de laatste jaren steeds meer papieren gezelschap hielden. Ik herkende hun namen, hun verzen, hun vreugde en hun verdriet. Watou was een loep die emoties tot een maximum vergrootte. Gwij Mandelinck, de schoolmeester met het mooie huis aan het grensland, was toen nog een onbekende naam voor mij. Achteraf besefte ik pas hoe hij en zijn Agnes er jaar na jaar in slaagden om de grootste namen van kunst en literatuur naar zijn onooglijk dorpje te laten afzakken. Waar kon je op zo’n beperkte oppervlakte namen tegenkomen als Joseph Beuys, Bruce Nauman, Ricardo Brey, Luc Tuymans en Thomas Schütte?

Watou werd mijn Lourdes. Ik keerde er niet terug in de hoop op een genezing, maar wel als soort spirituele retraite. Terugkeren naar je eigen achtergelaten voetsporen, naar de stilstaande tijd, naar de eigen verstilling. Beseffen dat je bijna een kwartier bij een kunstwerk hebt stilgestaan, dat je een gedicht reeds voor de vijfde maal gelezen hebt en elke strofe opnieuw anders lijkt te klinken, bij het wisselende zonlicht andere woorden oplichten. De tijd op de kerkklok zien verstrijken vanuit Beels kubus op het plein. Locaties, kunstenaars en dichters komen en gaan. Alleen Elvis en Watou blijven bestaan.

Doorheen de jaren hebben de verschillende catalogi van de poëziezomers de nodige ruimte in mijn boekenkast opgeëist. Ze groeien aan. Ik laat ze woekeren. Ik koester ze. Doorheen de jaren heeft het visuele het overgenomen van het literaire. Misschien de frustratie dat ik nooit de dichter ben geworden die ik in het diepst van mijn gedachten trachtte te worden. De kunstflaneur nam het over. Maar toch …

… de jongensdroom bleef: zou ik ooit een onderdeel van Watou worden? Hoe zou het voelen om je naam te zien, verbonden aan de plek die je zoveel schoonheid bezorgde? Langzaam groeide de man over de droom. Vandaag opende ik de nieuwe poëziekrant. Mijn naam stond erin. Natuurlijk niet als dichter, en zeker niet als kunstenaar. Maar wel als een chroniqueur van het moment. Het huis van Agnes en Gwij Mandelinck is al geruime tijd een schrijversresidentie. Hier krijgt talent de mogelijkheid en de rust om woorden te laten rijpen tot poëzie. De cirkel is rond. Jongensdromen kunnen uitkomen op latere leeftijd.