In 2020 brengt het MSK met de tentoonstelling ‘Van Eyck. Een optische revolutie’ (01.02-30.04.2020) hulde aan de Vlaamse meester Jan van Eyck. Aan de hand van meer dan de helft van zijn nog bestaande kunstwerken en meer dan 100 andere middeleeuwse meesterwerken brengt de tentoonstelling de bezoeker dichter bij het genie van Jan van Eyck dan ooit tevoren.
Een groot aantal musea stellen voor deze tentoonstelling uitzonderlijke bruiklenen ter beschikking aan het MSK. Om deze bruiklenen in de best mogelijke conditie naar Gent te laten reizen, hebben sommige musea de gelegenheid te baat genomen om deze werken een conservatie- en/of restauratiebehandeling te laten ondergaan. Het resultaat is dat het publiek volgend jaar in het MSK de primeur krijgt om, naast de gerestaureerde buitenluiken van ‘De Aanbidding van het Lam Gods’, verschillende andere meesterwerken voor het eerst in hun oorspronkelijke fonkelende toestand te zien, zoals alleen Van Eycks tijdgenoten ze konden bewonderen.
Gerestaureerde topwerken in primeur te zien
Het meest in het oog springend is ongetwijfeld de restauratie van Jan van Eycks ‘Portret van Baudouin de Lannoy’, een bruikleen uit de befaamde Gemäldegalerie in Berlijn (Gemäldegalerie der Staatlichen Museen zu Berlin – Preussischer Kulturbesitz). Het topwerk wordt op dit ogenblik gerestaureerd in Berlijn en het verbluffende resultaat van deze restauratie zal voor het eerst te zien zijn op de tentoonstelling ‘Van Eyck. Een optische revolutie’ – een primeur voor de bezoeker. Net zoals de buitenluiken van ‘De Aanbidding van het Lam Gods’, die tijdens de restauratie (2012-2016) door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) een ware metamorfose ondergingen, zal ook het ‘Portret van Baudouin de Lannoy’ zijn originele uitzicht en karakter herwinnen.
Aan de restauratie van dit meesterwerk is een uitgebreid onderzoek vooraf gegaan. Tijdens de afgelopen maanden werd de fysieke toestand van het portret nauwkeurig in kaart gebracht en het schilderij fotografisch en natuurwetenschappelijk gedocumenteerd. Tijdens de eigenlijke restauratie is het oppervlaktevuil en de vergeelde vernis weggenomen. Momenteel consolideert de Berlijnse restaurator de verflagen. Daarna worden oude retouches en vullingen uit eerdere restauraties weggenomen, en opnieuw opgevuld en geretoucheerd volgens hedendaagse normen. Het aanbrengen van een nieuwe vernislaag is de laatste stap in dit proces.
Op een persconferentie in Berlijn bracht dr. Stephan Kemperdick, curator van de verzameling vroeg-Nederlandse en vroeg-Duitse schilderkunst van de Gemäldegalerie in Berlijn, verslag uit van de lopende restauratie. In zijn tussenkomst heeft hij het verbazingwekkende resultaat van de vernisafname geïllustreerd. Blijkt dat het schilderij bijzonder gaaf bewaard is gebleven; alleen in de achtergrond dringen zich enkele retouches op.
“Sinds de eerste publicatie van het werk in 1900 werd het ‘Portret van Baudouin de Lannoy’ reeds erkend als een meesterwerk van Jan van Eyck. Het verwijderen van de dikke, verkleurde vernislaag onthult echter nog een indrukwekkender en meer levensecht portret. De tentoonstelling in Gent is precies de juiste plek om het werk voor het eerst in zijn nieuwe pracht te tonen.” – dr. Stephan Kemperdick, Curator vroeg-Nederlandse en vroeg-Duitse Schilderkunst, Gemäldegalerie, Staatliche Museen zu Berlin – Preussischer KulturbesitzJan van Eyck, Portret van Baudouin de Lannoy, ca. 1435 (voor en tijdens de restauratie). Gemäldegalerie der Staatlichen Museen zu Berlin – Preussischer Kulturbesitz, Berlijn. http://closertovaneyck.kikirpa.be. © KIK-IRPA, BrusselHet vermoeden wordt daarmee bevestigd dat het portret van de Bourgondische diplomaat Baudouin de Lannoy, een buitengewoon staaltje van Van Eycks meesterschap is. Samen met de Gemäldegalerie is het MSK bijzonder trots om op deze manier te kunnen bijdragen aan de studie en het behoud van Van Eycks werk. Na de restauratiebehandeling reist het schilderij rechtstreeks naar Gent, zodat de bezoeker hier de primeur van dit gerestaureerde pronkstuk zal krijgen.
Het ‘Portret van Baudouin de Lannoy’ is niet het enige kunstwerk dat een extra behandeling krijgt. Het prestigieuze ‘Getijdenboek van Turijn-Milaan’ (Museo Civico d’Arte Antica/Palazzo Madama, Turijn), waarvan enkele folio’s met miniaturen aan Jan van Eyck worden toegeschreven, ondergaat een behandeling waarbij de band en binding van het boek gerestaureerd en geconsolideerd worden. De tekening ‘De Madonna met Kind in een kerkinterieur’ (Le Grand Curtius, Luik) van een anonieme navolger van Van Eyck wordt eveneens gerestaureerd. Ten slotte wordt ook de zestiende-eeuwse buste van Jan van Eyck (MAS, Antwerpen) behandeld. Al deze werken worden in 2020 voor het eerst in hun volle luister aan het publiek getoond.
Mis de tentoonstelling niet!
Door deze meesterwerken voor het eerst in hun oorspronkelijke toestand te kunnen tonen op de tentoonstelling, wordt het uitzonderlijke karakter van ‘Van Eyck. Een optische revolutie’ nog groter.
Intussen groeit de lijst van Van Eycks werken die vanaf 1 februari in Gent te zien zullen zijn, nog steeds aan. Vorige week maakte het MSK de tiende Van Eyck bekend, met name Jan van Eycks ‘De heilige Franciscus ontvangt de stigmata’ (1430-1432) uit het Philadelphia Museum of Art. Het paneel vervoegt de negen reeds eerder aangekondigde bruiklenen uit collecties in België, Duitsland, Spanje, Italië, Roemenië en de Verenigde Staten.
’Van Eyck. Een optische revolutie’ wordt zonder twijfel een absolute ‘once in a lifetime’-ervaring. De tentoonstelling ontrafelt de mythes over de kunstenaar en zet zijn techniek, zijn oeuvre en zijn invloed in een nieuw perspectief. Het brengt meer werk van de Vlaamse meester op één plaats dan ooit in de geschiedenis, en wil de bezoekers een gevoel van bewondering ontlokken vergelijkbaar met wat tijdgenoten ervoeren toen ze zijn kunst voor het eerst zagen.
Tickets zijn te koop via de website vaneyck2020.be. Het museum heeft in totaal plaats voor 240.000 bezoekers, maar ondertussen kochten meer dan 33.000 fans een toegangsticket, om er zeker bij te kunnen zijn.
Info en tickets
- ‘Van Eyck. Een optische revolutie’, 01.02.2020-30.04.2020
- Museum voor Schone Kunsten Gent, F. Scribedreef 1, 9000 Gent
- Info en tickets: www.vaneyck2020.be
Kunstflaneur.be 