Voor de vierde keer strijkt de controversiële Amerikaanse kunstenaar Andres Serrano neer bij Galerie Nathalie Obadia in Brussel. Na Sacred Shadows (2012) en Cuba (2014) in Brussel en Torture (2016) in Parijs is opnieuw Brussel aan de beurt met Infamous. TheArtCouch trok naar Brussel voor een boeiend interview over scheppen, verzamelen, luchtverfrissers en … Donald Trump.
Andres Serrano (°1950) woont en werkt in New York. Dit enfant terrible houdt al meer dan dertig jaar de Amerikaanse samenleving een sociale en ethische spiegel voor. Ook voor zijn meest recente tentoonstelling bewandelt hij betreden paden met foto’s van racistisch speelgoed en Amerikaanse vlaggen die als kappen van de Ku Klux Klan een nieuw leven krijgen.
Sinds 2012 is dit je vierde samenwerking met Nathalie Obadia. Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?
Meer dan twintig jaar werd ik vertegenwoordigd door de Parijse galerij van Yvon Lambert. “Wist je trouwens dat hij ervoor gezorgd heeft dat ik me (Franse) Ridder in de Orde van de Kunsten en Letteren mag noemen,” lacht Serrano. Toen Yvon stopte met zijn galerij vroeg Nathalie of ik bij haar in de galerij wilde komen exposeren. De rest is geschiedenis.
Hoe is je nieuwe tentoonstelling Infamous (‘Berucht’) tot stand gekomen?
Daarvoor moet ik in feite eerst iets vertellen over mijn vorige tentoonstelling. Voor de installatie The Game: All the things Trump begon ik allerlei parafernalia van DT te verzamelen. Je kunt je niet voorstellen waar deze man allemaal zijn naam heeft onder gezet. Gedurende maanden bood ik op eBay op allerlei parafernalia die slechts een ding gemeen hadden: zijn naam of beter gezegd zijn ego. Wodka, steaks, zelfs een diploma van de Trump University. Je kunt het niet gek genoeg voorstellen. Trump is de levend geworden marketingcampagne. Het middelpunt van de tentoonstelling was mijn foto van Trump met daarvoor het roterende ‘EGO’-teken uit de Trump Taj Mahal Ego Lounge. No kidding. Meer dan 3 meter hoog.
Na deze tentoonstelling hield ik het enkele maanden voor bekeken, maar al snel stak de verzamelaar in mij opnieuw de kop op. Deze keer begon ik voorwerpen te verzamelen die wellicht in de tijd waarin ze ontstonden nog vrij onschuldig waren, maar nu als racistisch bestempeld worden. Woede en controverse liggen vaak in elkaar verlengde en zijn vaak arbitrair. Censuur is er altijd geweest. Denk maar aan James Joyces Ulysses of Mark Twains Negerhut van oom Tom. Maar we moeten er geen doekjes om winden dat we in Amerika een lange traditie hebben van (wellicht onbewust) diep geworteld racisme. Met Infamous wil ik deze donkere kant van de Amerikaanse maatschappij belichten.
Duidelijk waarom je deze tentoonstelling dan ook Infamous gedoopt hebt.
In feite wilde ik ze eerst Relics noemen, maar ik vond de titel niet bij mijn imago passen.
Dat van blasfemische hemelbestormer die met zijn Piss Christ de banvloek van conservatief Amerika over zich heen riep?
Och ja, ik noem het het doel van de simplificatie. Ieder schrijver heeft zijn boek, iedere regisseur zijn film en bij uitbreiding heeft ook ieder kunstenaar zijn werk waarmee hij voor eeuwig geassocieerd wordt. Voor mij zal dat de Piss Christ zijn. Ook al creëer ik al bijna dertig jaar jaarlijks een nieuwe reeks werken.
Wat kunnen bezoekers verwachten van de nieuwe tentoonstelling?
In Infamous toon ik zestien beelden die aantonen hoe raciale tegenstellingen ondanks alles nog steeds omnipresent zijn in de Amerikaanse samenleving.: van alledaags speelgoed tot de bekende KKK-kledij. Racist America II en V tonen netjes opgestelde composities die bestaan uit waspoeder, tabak, pindaboter en gezelschapsspellen.
Of wat denk je van confronterende werken als Carnival Games Alabama en Carnival Games – Hit Me Hard waar kermisbezoekers uitgenodigd worden om lappenballen te werpen naar poppen van breed glimlachende zwarten.
Of ooit al eens stilgestaan bij een autodeo met de naam Malcolm X?
Met mijn werken wil ik het loutere beeld van racisme overstijgen en ze omtoveren tot iconen van deze tijd.
Het valt me op dat je steeds aan je foto’s refereert als kunstwerken. Wanneer wordt een foto kunst voor jou?
Omdat ik het zeg. Ok, misschien was Marcel Duchamp me wel voor met deze statement. Ik denk ook niet dat Cindy Sherman zichzelf een fotografe noemt. Het fototoestel was gewoon het medium dat ik ter beschikking had. Na mijn studies Schilder- en Beeldhouwkunst in de Brooklyn Museum School leefde ik samen met een vriendin die toevallig een fototoestel bezat. In die periode ben ik beginnen fotograferen en experimenteren. Mijn werk is vaak in scène gezet. De dialoog met mijn onderwerp zorgt voor de spanning en kracht in het werk. Mensen kennen meestal mijn studiowerk.
Nochtans trok ik ook meermaals de straat op. Voor Denizens of Brussels (2015) portretteerde ik daklozen in het Brussels straatbeeld. Mijn fotojournalistiek werk komt meestal terecht in musea en is tot op heden nog nooit te koop aangeboden.
Kunst heeft ondertussen een belangrijke rol ingenomen in het patrimonium van verzamelaars. Hoe ga je daar mee om als kunstenaar?
Ik ben in feite beiden. Ik ben zowel kunstenaar als verzamelaar. Als kunstenaar ben ik blij dat ik me kan bezig houden met de creatie zonder me zorgen te maken over het financiële gedeelte. Gelukkig nemen galerijen me deze zorg uit handen. Ik heb al heel veel werken gemaakt. Bijna elk jaar een nieuwe serie. Toch merk ik dat prijs zelden een rol speelt voor de verzamelaars van mijn werk. In het begin waren dat vooral vrienden die mijn werk kochten. Nu kopen overwegend Europese verzamelaars mijn werk, ook al ben ik een Amerikaanse kunstenaar.
Als verzamelaar zelf hanteer ik wellicht dezelfde criteria die de kopers van mijn werk hanteren. Ik verzamel 17e-eeuwse kunst. Verzamel met hart en ogen. En doe dit met passie.
Passie voor kunst en een maatschappijkritische geest. Het is duidelijk dat Andres Serrano nog niet klaar is met zijn geweten schoppende werken. De tijd dringt en toch wil ik hem nog een laatste vraag voor de voeten werpen.
Met een carrière die zich over drie decennia uitspint, zal je wellicht wel al elke vraag beantwoord hebben. Maar toch? Welke vraag is volgens jou nog te weinig aan bod gekomen?
Serrano leunt even achterover alsof hij naar woorden moet zoeken, maar even snel en gevat antwoordt hij: “ Misschien de vraag wat ik werkelijk denk. Maar daar kan ik snel op antwoorden. Ik denk niet, ik doe het gewoon.”
De tentoonstelling Andres Serrano – Infamous loopt nog van 14 november 2019 tot 4 januari 2020 in Gallery Nathalie Obadia, Charles Decosterstraat 8, 1050 Brussel.
https://www.nathalieobadia.com/exhibitions.php
Kunstflaneur.be 