Het concept is vrij simpel. Welke kunstenaar zou je graag in het voetlicht plaatsen en welke vraag brandt op je lippen? Met deze opdracht trapten Gwendolina Willems en Yves Joris hun interviewreeks voor The Art Couch af. Peter De Cupere geeft als eerste de estafettestok door aan Koen van den Broek.
De Cupere moest niet lang nadenken toen we hem tijdens het interview de vraag voorlegden: Koen van den Broek mocht de honneurs waarnemen. Op een besneeuwde vrijdagavond trekken we naar Merksem om de kunstenaar in zijn atelier op te zoeken. De buitengevel doet niet vermoeden dat zich daarachter het atelier van een van de bekendste artiesten van België bevindt. We vragen ons zelfs af of we wel op het juiste adres beland zijn. Op dat ogenblik opent de garagepoort zich als een warm welkom. Gelukkig is Van den Broek genezen van de verkoudheid die het interview een week uitstelde.
Wanneer we de kunstenaarsruimte betreden, kan het verschil met de buitenwereld niet groter zijn. Architectenbureau Haerynck Vanmeirhaeghe (ondertussen omgedoopt tot Havana architectuur) toverde de verlaten garage om tot een vierkant kruis waarbij de centrale ruimte onderdak biedt aan de grote werken van Koen. Onze aandacht wordt onmiddellijk getrokken door Players, een monumentaal werk met zeven palmbomen waaruit de laatste levenssappen wegvloeien. Het contrast met Lautner het schilderij tegen de naastgelegen wand waarop een eenzame palmboom pronkt met zijn perfect gestylede bladeren, icoon van de American way of life, kan niet groter zijn. Het doet ons denken aan de werken van de Amerikaanse kunstenaar Glen Rubsamen, die deze zomer in Museum D’hondt-Dhaenens te bewonderen waren tijdens de Biënnale van Schilderkunst van landschappen.De Players wekken sympathie. Het zijn de underdogs van de palmbomen, mogelijke overlevers van natuurgeweld die overeind blijven zoals de Standing Man van Giacometti.
Op kasten slingeren tientallen kunstboeken en foto’s rond. Koen bekent dat hij ondertussen ook de digitale fotografie omarmt heeft. De anticipatie van de analoge wachttijd heeft plaats geruimd voor de snelle efficiëntie van de smartphonefotografie. We herkennen snapshots die zo kenmerkend zijn voor het werk van de kunstenaar: stoepranden en schaduwen, op papier verstilde tijd.
De centrale hal wordt begrensd door zes patio’s die elk hun eigen functie hebben. We betreden het ‘Work-in- Progress’-atelier waar de kunstenaar de laatste hand legt aan zijn nieuwe reeks. Geen Bacontoestanden in Koens atelier maar netjes geschikte olieverftubes. De vlakheid van de verf doet vermoeden dat het acryl zou kunnen zijn, toch bevestigt hij ons dat de werken wel degelijk in olieverf gemaakt werden. Koen vertelt dat vanaf 8 maart het nieuwe werk te bewonderen is in Keulen bij Philipp von Rosen Galerie.
Aan de andere kant van de centrale ruimte bevindt zich de audiovisuele ruimte. Ik heb geen moeite om me hier terug te trekken om 11 u ’s morgens en te genieten van een film, bekent Koen. De ganse ruimte is bedekt met berkenschors. Gemaakt door een Indiaanse vakman, licht hij ons toe. In de zomermaanden houdt hij zich vooral bezig met kano’s, maar tijdens de kalme wintermaanden kleeft hij zorgvuldig berkenschors op grote panelen. We wanen ons in een overdekt bos gehuld in een David Lynchmist. Een van de wanden is voorbehouden voor de immense biblio- en videotheek: een breed spectrum kunstenaars passeert de revue. Je kunt nu eenmaal niet zonder de invloeden van buitenwereld.
Ten slotte belanden we in de zitruimte. De houtkachel heeft moeite om het gebouw warm te toveren. Aan de muren ontwaren we een staalkaart van kunstwerken. Deze ruimte is meer dan alleen maar een atelier, het is een warm ode aan de kunstsmaak van de meester. We vatten het interview aan met zicht op This an example of That, het unieke samenwerkingsproject tussen van de Broek en de Amerikaanse Conceptual Artist John Baldessari. We halen het notitieboekje boven -misschien zullen we ook wel ooit eens de nieuwe digitale technieken omarmen en een dictafoon het werk laten overnemen- en stellen de eerste vraag, de vraag die Peter de Cupere ons influisterde.
Koen, je bent niet alleen een fantastisch goede schilder maar ook een mens met een groot hart. Je ondersteunt net zoals mij graag jong opkomend talent en zet je ook graag in voor goede doelen. Ik bewonder je hiervoor van harte, ook als vriend en collega kunstenaar, docent aan de PXL MAD en zou je graag volgende vraag willen stellen: Wat staat er nog op je bucket list als mens en als kunstenaar?
Van den Broek laat zich niet uit het lood slaan door de weidsheid van de vraag. Toch duurt het even alvorens hij een antwoord formuleert. Hij steekt een sigaret en samen met de opkringelende rook komen ook de antwoorden. Hij bekent dat hij de laatste maanden weinig geschilderd heeft. Andere prioriteiten eisten zijn aandacht op. Het Bruegelproject in Dilbeek en de renovatie van de Antwerpse Hofkamer waren slechts enkele projecten waarmee hij zich in 2018 bezig hield. In het najaar komt er trouwens een boek uit over mijn niet-picturale werk bij de Gentse uitgeverij MER, laat hij langs de neus weg weten. Ik wil vooral een goede balans tussen mijn privéleven en mijn kunst. Vaak is er die onrust. De onrust die me triggert om ideeën te krijgen. Tegelijk wil ik ook de zaken helderder zien. De magie van kunst is immers dat die alle elementen samenbrengt.
Langzaam glijdt het gesprek over naar het PXL MAD waar ook Peter de Cupere les geeft. Hij bekent dat hij houdt van de horizontale campus. Dit zorgt ervoor dat iedereen op gelijke hoogte start. De afwezigheid van grote kunsthallen in het Limburgse dwingt studenten om hun natuurlijke habitat te verlaten. Ze worden gedwongen om zelf op zoek te gaan naar hun voorbeelden en inspiratie: richting Maastricht, Keulen, …. Deze zoektocht belet hen tegelijkertijd om in epigonisme te vervallen. Op een frisse manier naar een stoel leren kijken en nadenken. Onderzoeken hoe andere kunstenaars een stoel schilderen en dit bekijken tijdens tentoonstellingen, in musea. Connectie maken met de buitenwereld.
Koen is zelf veel onderweg en vertelt ons over zijn ontmoeting met Baldessari in Los Angeles zoveel jaar geleden. De wereldberoemde artiest ontfermde zich -tot zijn grote verbazing- meerdere dagen over de opkomende Belgische kunstenaar. Toen hij eindelijk het lef had om te vragen waarom Baldessari dit deed, antwoordde deze heel nuchter dat artists are there to help each other. Wellicht ook de reden waarom Koen zich ontfermt over de nieuwe generatie opkomende kunstenaars. In zijn atelier toont hij ons dan ook trots werk van zijn studenten.
Meestal beëindigen we het interview met de vraag of de kunstenaar zelf nog een antwoord wil formuleren op een niet-gestelde vraag. Koen lacht en bekent dat hij meestal al snel het interview naar zich toetrekt en hij daardoor automatisch antwoordt op alle vragen, al dan niet uitgesproken. Toch wil Koen nog snel iets toevoegen aan zijn bucket list: sculpturen maken! (of de beste worden in sculpturen maken) Je zou een schilderij zo dik met verf kunnen bedekken dat het van de muur valt maar is het dan een sculptuur? Koen toont ons de maquette van de spoorwegbrug in Vilvoorde. Het is een meer dan geslaagde manier om het tweedimensionale van een schilderij om te zetten naar een ruimtelijke dimensie.
Alvorens de koude avond in te trekken vragen we Koen om na te denken over een nieuwe naam voor ons estafette-interview. Hij belooft ons in de loop van de week te antwoorden. We zijn benieuwd .
Werk van Koen van den Broek is de volgende maanden te bewonderen in o.a.:
Groep
– “Salon de Peinture”, Muhka, Antwerp (BE) – 17 jan t.e.m 17 feb
– “Highlights for a Future: 20 jaar S.M.A.K.”, S.M.A.K., Gent (BE) – 16 ma t.e.m. 29 sept
– “De Blik van Bruegel: reconstructie van het landschap”, Dilbeek/Brussel (BE) (Public space project – sculpture) – 7 april t.e.m. 31 oktober
Solo
-“The Dog”, Philipp von Rosen Galerie, Keulen (DE) – 8 maart
Dit interview verscheen ook op The Art Couch.
Kunstflaneur.be 