Meer dan 4.300 kunstwerken telt de Belfius Art Collection en daarmee is ze één van de grootste kunstcollecties van België. Voor de nieuwe tentoonstelling Art Beats die op 17 september de deuren opende voor het grote publiek diepen de curatoren opnieuw hun beproefde recept op: verschillende kunststijlen, diverse stromingen en Oude Meesters in dialoog met aanstormend jong talent. Het adembenemende uitzicht over Brussel vanop de 32ste verdieping krijgt de bezoeker er gratis bij.
Het zotte geweld van Rik Wouters (© Thibaut De Lestré)
Zes verschillende ‘Beats’ wisten de curatoren te onderscheiden: Ritme, Verbeelding, Leven, Natuur, Emotie en Interpretatie. Bij de start van de tentoonstelling wordt de bezoeker ondergedompeld in Beats of Rhythm waar het neongeweld van Joris Van de Moortel de confrontatie zoekt met de ingetogen stilte van Denmark en de enigmatische beeldtaal van René Magritte. Deze opstelling zou voor mij net zo goed ondergebracht kunnen worden bij Interpretatie en daarmee toont men aan dat kunst zich niet onder een noemer laat vangen maar leeft bij de gratie van de bezoeker. Het Sleutelverhaal van Magritte toont een tuba, een koffer en een vrouw met een doek over haar hoofd. De verwijzing naar de dood van Magrittes moeder kon niet luider klinken op het stille canvas. Het werk Oratorio du silence van Denmark (artiestennaam van Marc Robbroeckx), toont lege partituren die een perfecte vertaling zijn van wat niet meer gezegd of gehoord kan worden. Daartussen doet Van de Moortel met Self portrait with a 1 string violin II (2019) een verwoede poging om de muziek opnieuw tot leven te wekken. Bezoekers worden zelfs uitgenodigd om via een bijgevoegde klankkast een muzikale dimensie toe te voegen, terwijl op het werk een dodendans de spot drijft met de menselijke sterfelijkheid.
Tegenover deze zwaarte bieden het zotte geweld van Rik Wouters’ Nel en de felle kleuren van Alechinsky voldoende positieve energie om de tentoonstelling met een glimlach verder te zetten.
De collectie groeit verder aan
Het aankoopbeleid van Belfius focust niet alleen op het behoud van de enorme collectie, maar biedt ook jong talent kansen. Met haar werk Friction in Plain Sight VII, 2021 concentreert de jonge Franse kunstenares Nadia Guerroui (1988) zich op de transformatie van materialen in contact met licht. De in situ-installatie maakt gebruik van semi-transparant textiel dat je dwingt om stil te blijven staan en aandachtig te kijken. De lichtinval en je positie ten opzichte van het werk transformeren het voor je ogen waardoor het bij momenten lijkt te verdwijnen tegen de achtergrond.
Het werk van een ander jong talent, Bendt Eyckermans (1994) gaat in dialoog met schilderijen van Jean Brusselmans en Constant Permeke en slaagt daar met glans in. Met zijn werk Ochtendlicht uit 2019, waarin hij zijn collega-kunstenaar Ben Sledsens portretteert, toont deze Antwerpse kunstenaar waar het bij kunst vaak om draait: de lichtinval. Eyckermans heeft nauwlettend het dramatische kleurgebruik, de dikke penseelstreken en het gebruik van clair-obscur bestudeerd bij de kunstenaars in wier gezelschap hij nu vertoeft tijdens deze tentoonstelling.
Een andere recente aanwinst is het werk Z.W.K.H. (2019) van Sophie Kuijken (1965) dat in dialoog treedt met Meisje in witte jurk (1912) van Théo Van Rysselberghe (1862-1926). Wie vertrouwd is met het werk van Sophie Kuijken weet dat haar personages -hoe realistisch ze ook mogen lijken- nooit echte personen zijn. De kunstenares stelt haar figuren samen als hyperrealistische collages van bestaande beelden tot een nieuw personage. Het meisje in het werk van Van Rysselberghe daarentegen heeft wel geleefd en poseerde ooit voor dit schilderij. Beide werken spelen in op deze wisselwerking tussen beeld en anonimiteit en laten je even stilstaan bij de hedendaagse manie om bijna alles via gsm vast te leggen om uiteindelijk in de eindeloze Cloud te verdwijnen.
De kracht van scenografie
Kosten noch moeite werden gespaard om van Art Beats een visueel spektakel te maken. Niet alleen kregen de muren verschillende (zachte) kleuren om de werken nog beter tot een geheel samen te smelten, maar ook de ophanging zelf zorgt voor pareltjes met als hoogtepunt Beats of Life waar Jan Van Imschoot in dialoog treedt met Philip Aguirre y Otegui. In het werk Les Sans Patiences ziet de toeschouwer een executiepeleton dat -volgens de kunstenaar- licht beschonken is. De soldaten in uniform bevinden zich voor gesloten latrines en lijken vol ongeduld te wachten tot de deuren van de toiletten zich openen. Deze tragikomische opstelling vormt een schril contrast met het beeld Man Standing against the Wall van Aguirre. Het beeld dat door het felwitte licht haast een visueel doodskleed aangemeten krijgt, wacht sereen op de dood die zich achter zijn rug klaarzet. De twee dronken boeren op het schilderij van Ensor zijn zich amper bewust van de ernst van de situatie.
Terugkerende bezoekers zullen bepaalde werken opnieuw zien opduiken in de tentoonstelling. Zo zijn twee olieverfschetsen van Rubens die de roof van de Sabijnse Maagden voorstellen ook opnieuw van de partij. Voor Beats of Life krijgen ze het gezelschap van Sanam Khatibi (1979). Haar werk Venom from the Ruby of their Lips, 2020 leidt ons binnen in een bevreemdende wereld van fauna en flora. In het werk domineren echter vier vrouwenfiguren het schouwspel. Hun witte huid en speelse vrolijkheid vormen een schril contrast met de felle kleuren die in de rest van het schilderij overheersen. Op de voorgrond valt een kleine vos amper op. Is dit dier dat symbool staat voor sluwheid een voorbode van een naderend onheil? Dreigt hun ideale wereld in te storten door de dreiging van een executie die zich een zaal verder afspeelt?
Art Beats zorgt voor een boeiend en uitdagend beeldparcours. Uw verbeelding hoeft er alleen maar een eigen verhaal bij te verzinnen.
De tentoonstelling ‘Art Beats’ loopt vanaf 17 september in de Belfius Art Gallery, twee zaterdagen per maand. Reservatie op belfius.be/ artbeats.
Dit artikel verscheen reeds eerder op TheArtCouch.
Kunstflaneur.be 